Mẹ ơi, chắc hẳn mẹ đang rất hạnh phúc khi biết tin con yêu đến với ba mẹ phải không? Nhưng mẹ đã biết những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai chưa? Đây là giai đoạn vô cùng quan trọng, vì con yêu đang bắt đầu hình thành những cơ quan đầu tiên tuy bé xíu nhưng lại cực kỳ quan trọng đấy. Cùng Em Bé Của Mẹ tìm hiểu để mẹ luôn khỏe mạnh và con yêu được an toàn nhé!
Giai đoạn 3 tháng đầu thai kỳ quan trọng như thế nào?
3 tháng đầu là giai đoạn then chốt nhất của thai kỳ, vì đây là lúc con yêu bắt đầu hình thành các cơ quan quan trọng như tim, não, tủy sống và hệ thần kinh. Sự phát triển trong giai đoạn này ảnh hưởng rất lớn đến sức khỏe và trí tuệ của con sau này.
Đây cũng là giai đoạn nhạy cảm, dễ xảy ra sảy thai do dị tật thai nhi hoặc bất thường nhiễm sắc thể.Tuy nhiên, nếu mẹ phát hiện thai sớm và chăm sóc thai kỳ đúng cách thì khả năng con yêu chào đời khỏe mạnh sẽ rất cao.
Vì vậy, trong 3 tháng đầu, mẹ cần đặc biệt chú ý đến chế độ dinh dưỡng, nghỉ ngơi hợp lý và thường xuyên theo dõi sức khỏe. Việc hiểu rõ những thực phẩm cần thiết và những điều cần tránh sẽ giúp giảm nguy cơ sảy thai, đồng thời đảm bảo thai kỳ diễn ra an toàn và khỏe mạnh.
Tổng hợp những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai
Để có một thai kỳ thành công, mẹ bầu nên đặc biệt chú trọng với hơn 28 điều kiêng kỵ khi mang thai 3 tháng đầu sau đây:
Các loại thực phẩm cần kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai
Thực phẩm kiêng kỵ 3 tháng đầu mang thai mẹ cần tránh xa sau đây:
Thực phẩm gây co thắt tử cung
Những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu thai kỳ đầu tiên phải kể đến thực phẩm gây co thắt tử cung. Trong thực phẩm có một số loại có thể gây ra hiện tượng co thắt tử cung, làm tăng nguy cơ sinh non hoặc sảy thai. Các loại thực phẩm tiêu biểu mà mẹ bầu cần tránh trong 3 tháng đầu như là: dứa, đu đủ xanh, cam thảo, rau ngót, rau răm, ngải cứu, măng chua, đào, nhãn, mướp đắng,...
Tuy vậy, không phải tất cả các loại thực phẩm trên đều không thể sử dụng trong suốt giai đoạn mang thai, ví dụ như mướp đắng. Tìm hiểu về bầu ăn khổ qua được không mẹ sẽ biết được khi ăn đúng cách loại thực phẩm này cũng mang tới nhiều lợi ích tốt.
Các loại sữa chưa qua tiệt trùng
Sữa chưa tiệt trùng có thể chứa vi khuẩn Listeria, gây nhiễm trùng nguy hiểm, dẫn đến sảy thai hoặc sinh non. Bên cạnh đó, trong sữa chưa tiệt trùng có thể ẩn chứa các loại vi khuẩn khác như E. coli và Salmonella. Các loại vi khuẩn này có thể gây ra các triệu chứng ngộ độc thực phẩm như: buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng. Vì vậy, các loại sữa đã qua tiệt trùng luôn là lựa chọn tốt hơn trong suốt thai kỳ.
Các loại rau mầm sống, trái cây chưa rửa sạch
Tất cả các loại rau sống là một trong những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai. Các loại rau và trái cây chưa được rửa kỹ có thể là nguồn lây bệnh tiềm ẩn. Bởi trong rau sống có rất nhiều vi khuẩn gây bệnh.
Ngay cả việc uống nước ép từ rau củ và trái cây chưa sạch cũng có thể làm tăng nguy cơ nhiễm các loại vi khuẩn có hại như E. coli và salmonella. Vì vậy, mẹ nên hạn chế ăn rau sống, rửa sạch kỹ lưỡng trước khi ăn và nên ăn chín uống sôi.
Không sử dụng vitamin A liều cao
Nhiều nghiên cứu cho thấy việc tiêu thụ vitamin A liều cao trong thai kỳ có thể gây ra khuyết tật phát triển, như dị tật ở tay, tai, tim và cột sống ở thai nhi. Tổ chức Y tế Thế giới (WHO) khuyến cáo phụ nữ mang thai nên hạn chế lượng retinol dưới 3000 mcg mỗi ngày để giảm nguy cơ dị tật bẩm sinh.
Các loại hải sản có nguy cơ chứa thủy ngân
Cá thu, cá kình, cá mập, cá kiếm là những loại cá lớn có thể chứa hàm lượng thủy ngân cao, gây hại cho hệ thần kinh của con. Thay vào đó, nên chọn các loại cá nhỏ như: cá cơm, cá hồi, cá trích, cá mòi,... Vì những thực phẩm này đã được kiểm định có hàm lượng thủy ngân thấp, an toàn cho mẹ trong 3 tháng đầu mang thai.
Thực phẩm sống, tái
Những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai không thể không kể đến thực phẩm chưa được làm chín hoàn toàn. Việc tiêu thụ thực phẩm sống hoặc tái khi mang thai 3 tháng đầu sẽ kiến mẹ bầu có nguy cơ bị nhiễm vi khuẩn coliform, bệnh toxoplasmosis và salmonella. Đặc biệt, toxoplasmosis là bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng toxoplasma gây ra, có thể dẫn đến tổn thương não hoặc mù lòa cho thai nhi.
Đồ uống chứa caffeine, cồn
Thêm một lưu ý trong những điều kiêng kỵ khi mang thai 3 tháng đầu mà mẹ bầu nên ghi nhớ là các lại đồ uống chứa cồn, caffeine. Việc tiêu thụ caffeine trong thai kỳ là một trong những nguyên nhân hàng đầu gây sảy thai. Một số nghiên cứu cho thấy, phụ nữ mang thai sử dụng caffeine có nguy cơ sảy thai cao gấp đôi so với người không dùng.
Caffeine kích thích sản xuất hormone adrenaline, giúp giảm stress nhưng cũng có tác dụng phụ làm giảm lượng máu cung cấp cho thai nhi, dễ dẫn đến thai chết lưu hoặc thiếu máu, thiếu oxy. Uống hơn 450mg caffeine mỗi ngày (tương đương 4 cốc cà phê hoặc 5 tách trà) có thể gây tổn hại đến nhau thai và ảnh hưởng đến sự phát triển của phôi trong giai đoạn đầu.
Thức ăn nhanh, chế biến sẵn, đồ uống nhiều đường
Các loại thức ăn chế biến sẵn và đồ uống nhiều đường dễ gây ra các tình trạng tăng cân quá mức, tiểu đường thai kỳ và huyết áp cao ở thai phụ. Từ đó, làm tăng nguy cơ biến chứng như sinh non hoặc tiền sản giật cực kỳ nguy hiểm.
Tuy nhiên, khi mẹ bầu tiêu thụ ở mức độ cho phép với một số loại thực phẩm như trà sữa sẽ không gây ảnh hưởng tiêu cực. Nếu mẹ đang quan tâm tới cách uống trà sữa sao cho an toàn thì có thể xem thêm bài viết về việc bầu uống trà sữa được không được dược Embecuame chia sẻ nhé!
Các hoạt động cần kiêng kỵ 3 tháng đầu mang thai
Trong tam cá nguyệt đầu tiên, mẹ bầu cần vô cùng cẩn trọng trong mọi hoạt động. Sau đây là những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai:
Tránh quan hệ tình dục trong 3 tháng đầu thai kỳ
Trong giai đoạn này, quan hệ tình dục có thể gây co thắt tử cung, tiềm ẩn nguy cơ sinh non hoặc các biến chứng khác, đặc biệt với mẹ bầu có các yếu tố sau:
- Mang đa thai
- Cổ tử cung yếu
- Nhau tiền đạo
- Tiền sử sảy thai
Để đảm bảo an toàn, mẹ bầu cần cẩn trọng khi quan hệ và thăm khám bác sĩ thường xuyên để được tư vấn chính xác nhất.
Tránh tiếp xúc với hóa chất độc hại, khói thuốc lá
Hóa chất độc hại và khói thuốc lá cực kỳ nguy hiểm cho thai nhi. Chúng chứa các chất như nicotine, carbon monoxide và nhiều hợp chất hóa học khác có thể gây ra:
- Giảm lượng oxy đến thai nhi: Gây chậm phát triển, dị tật bẩm sinh, tổn thương não và phổi.
- Tăng nguy cơ sinh non hoặc thai chết lưu.
- Tổn hại nhau thai: Ảnh hưởng lâu dài đến sự phát triển của trẻ sau khi sinh.
Vì vậy, mẹ bầu cần tuyệt đối tránh xa các môi trường có khói thuốc lá và hóa chất độc hại để bảo vệ sức khỏe cho cả mẹ và bé.
Tránh tự ý dùng thuốc khi không được bác sĩ chỉ định
Tại sao tự ý dùng thuốc bừa bãi lại là một trong những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai? Bởi vì, trong 3 tháng đầu, thai nhi đang hình thành và phát triển mạnh mẽ các cơ quan quan trọng như hệ tuần hoàn, tiêu hóa, tim, gan và sinh dục. Một số loại thuốc có thể gây ảnh hưởng bất lợi, thậm chí dị tật thai nhi. Vì vậy, việc tham khảo ý kiến bác sĩ trước khi dùng bất kỳ loại thuốc nào là vô cùng quan trọng.
Kiêng làm việc nặng, hoạt động quá sức
Trong giai đoạn 3 tháng đầu mang thai, cơ thể người mẹ có nhiều thay đổi, tử cung chưa ổn định, thai nhi còn non yếu. Mang vác nặng hoặc làm việc quá sức có thể gây ra những ảnh hưởng xấu:
- Sảy thai: Lao động nặng gây áp lực lên vùng bụng, tăng nguy cơ sảy thai, đặc biệt trong 3 tháng đầu.
- Sa tử cung: Tử cung chịu áp lực lớn khi mang vác nặng, lâu dần có thể dẫn đến sa tử cung.
- Ảnh hưởng sức khỏe mẹ bầu: Gây đau lưng, chuột rút, mệt mỏi, ảnh hưởng đến tâm lý và sức khỏe tổng quát.
Tránh tâm trạng căng thẳng, stress, thức khuya
Căng thẳng, stress và thức khuya là một trong những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai. Ảnh hưởng tiêu cực của chúng đến sức khỏe mẹ và bé là điều không thể bỏ qua.
Stress kéo dài làm tăng nguy cơ sinh non, thai nhẹ cân, và ảnh hưởng đến sự phát triển não bộ của trẻ. Bên cạnh đó, thức khuya gây suy giảm sức đề kháng, khiến mẹ bầu dễ mắc bệnh và kiệt sức.
Vì vậy, mẹ bầu cần:
- Duy trì lối sống lành mạnh: Ăn uống đủ chất, tập thể dục nhẹ nhàng.
- Thư giãn tinh thần: Nghe nhạc, đọc sách, yoga, thiền.
- Ngủ đủ giấc: 7-8 tiếng mỗi đêm.
Tránh xông hơi, ngồi trong bồn nước quá nóng
Một trong những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai ít người chú ý đến là xông hơi và tắm bồn nước quá nóng. Lý do là khi tiếp xúc với nhiệt độ cao trong 3 tháng đầu, có thể đẫn tới:
- Tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh cho thai nhi, đặc biệt khi các cơ quan quan trọng đang hình thành.
- Nhiệt độ cao cũng có thể dẫn đến cảm giác chóng mặt, mất nước, và ảnh hưởng đến lưu thông máu.
Để bảo vệ sức khỏe, mẹ bầu nên chọn các phương pháp thư giãn an toàn hơn, như tắm nước ấm và nghỉ ngơi trong môi trường thoáng mát.
Hạn chế tiếp xúc với vật nuôi, thú cưng
Trong giai đoạn đầu thai kỳ (3 tháng đầu), mẹ bầu nên cẩn trọng khi tiếp xúc với thú cưng. Mặc dù việc vuốt ve và chơi đùa với thú cưng có thể mang lại niềm vui, nhưng cũng tiềm ẩn nguy cơ lây truyền bệnh như:
- Nhiễm trùng: Thú cưng có thể mang vi khuẩn gây bệnh như Salmonella, Lyme. Các bệnh này có thể dẫn đến nhiễm trùng máu hoặc viêm màng não, gây nguy hiểm cho cả mẹ và thai nhi.
- Toxoplasmosis: Đây là bệnh nhiễm trùng do ký sinh trùng Toxoplasma gondii gây ra, thường có trong phân mèo. Phụ nữ mang thai nhiễm Toxoplasmosis có thể truyền bệnh sang thai nhi, gây ra các vấn đề nghiêm trọng về sức khỏe cho bé.
Tránh chụp X- quang, tiếp xúc với tia bức xạ cao
Tia X-quang và các nguồn bức xạ cao có thể gây hại cho thai nhi, đặc biệt trong 3 tháng đầu. Giai đoạn này, các cơ quan quan trọng của bé đang hình thành. Bức xạ có thể làm tăng nguy cơ dị tật bẩm sinh và các vấn đề sức khỏe lâu dài, bao gồm ung thư.
Hạn chế những nơi đông người, nhiều tiếng ồn
Trong thời điểm thai kỳ nhạy cảm, những nơi đông người có thể tiềm ẩn những rủi ro đối với mẹ bầu như:
- Nguy cơ lây nhiễm: Hệ miễn dịch của mẹ bầu trong thời điểm này thường yếu hơn, dễ bị nhiễm bệnh. Nơi đông người làm tăng nguy cơ tiếp xúc với các bệnh truyền nhiễm như cúm, sởi, rubella,... gây hại cho mẹ và thai nhi.
- Ảnh hưởng tâm lý: Tiếng ồn lớn gây căng thẳng, lo âu, mất ngủ, dẫn đến stress đối với mẹ bầu. Mẹ bầu bị stress kéo dài có thể gây sinh non, thai nhẹ cân, ảnh hưởng đến sự phát triển trí não của bé.
Hạn chế tư thế nằm ngửa trong 3 tháng đầu thai kỳ
Đây là một trong những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai mà mẹ em bé cần đặc biệt chú ý. Tư thế này có thể gây áp lực lên các mạch máu chính, đặc biệt là tĩnh mạch chủ dưới, dẫn đến giảm lưu lượng máu và oxy đến thai nhi. Khi nằm ngửa, trọng lượng của tử cung có thể chèn ép lên tĩnh mạch, gây ra các triệu chứng như chóng mặt, buồn nôn và khó thở cho mẹ.
Nằm ngửa là một trong những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai mà mẹ cần đặc biệt chú ý. Tư thế này gây áp lực lên các mạch máu chính, đặc biệt là tĩnh mạch chủ dưới, tạo ra một số tác hại như:
- Chóng mặt, buồn nôn: Tử cung chèn ép tĩnh mạch, gây khó chịu cho mẹ.
- Nguy hiểm cho thai nhi: Giảm oxy và dưỡng chất cung cấp cho thai nhi.
* Lời khuyên cho mẹ là nên nằm nghiêng trái để tăng cường tuần hoàn máu.
Lời khuyên cho mẹ bầu 3 tháng thai kỳ khỏe mạnh
Dưới đây là một số lời khuyên của Em Bé Của Mẹ giúp mẹ có một thai kỳ khỏe mạnh:
Nghỉ ngơi đầy đủ, đúng giờ
Phụ nữ mang thai cần nhiều thời gian nghỉ ngơi hơn vì cơ thể đang phải chịu áp lực lớn và thường xuyên cảm thấy mệt mỏi. Nhiều bà bầu gặp khó khăn trong việc ngủ ngon do những triệu chứng khó chịu và tâm lý lo lắng trong thai kỳ. Tình trạng mất ngủ kéo dài có thể dẫn đến căng thẳng, tăng huyết áp và nguy cơ tiền sản giật. Để cải thiện giấc ngủ, mẹ bầu có thể thử tập yoga, thiền, và điều chỉnh chế độ ăn uống hợp lý để thư giãn hơn.
Bổ sung đầy đủ dinh dưỡng từ thực phẩm
Chế độ ăn uống cân bằng là chìa khóa cho sức khỏe thai kỳ. Hãy lựa chọn thực phẩm tươi ngon, giàu dinh dưỡng:
- Rau xanh và trái cây: Cung cấp vitamin và khoáng chất thiết yếu. Ví dụ: Cải bó xôi, bông cải xanh, cà rốt, chuối, táo, cam.
- Ngũ cốc nguyên hạt: Gạo lứt, yến mạch, quinoa cung cấp năng lượng bền vững.
- Các loại hạt: Hạt chia, hạt lanh, hạt óc chó giàu dinh dưỡng tốt cho sức khỏe.
- Protein: Thịt nạc, cá, trứng hỗ trợ sự phát triển của thai nhi.
Uống nước đầy đủ
Mẹ bầu cần uống đủ nước mỗi ngày để duy trì lượng nước ối cho thai nhi và tăng cường lưu lượng máu trong cơ thể. Hàng ngày, mẹ bầu nên uống ít nhất 2 lít nước để để ngăn ngừa các triệu chứng như ốm nghén, mệt mỏi và chuột rút trong tam cá nguyệt thứ 2 và thứ 3.
Bổ sung các vi chất quan trọng
Các vi chất quan trọng trong 3 tháng đầu tiên bao gồm: Axit Folic, Sắt, Canxi. Hàm lượng tốt nhất để bổ sung như sau:
- Axit folic (400 mcg/ngày): Ngăn ngừa dị tật ống thần kinh ở thai nhi. Nguồn thực phẩm: Rau xanh, các loại đậu, ngũ cốc nguyên hạt.
- Sắt (27 mg/ngày): Phòng ngừa thiếu máu. Nguồn thực phẩm: Thịt đỏ, gia cầm, đậu lăng.
- Canxi (1000 mg/ngày): Hỗ trợ sự phát triển xương của bé. Nguồn thực phẩm: Sữa, yogurt, cá mòi.
Ngoài thực phẩm, thai phụ có thể sử dụng thêm viên uống bổ sung axit folic, sắt và canxi theo chỉ định của bác sĩ.
Tập thể dục nhẹ nhàng
Tập thể dục thường xuyên giúp mẹ kiểm soát cân nặng, giảm căng thẳng, cải thiện sức khỏe tim mạch và tăng cường lưu lượng máu đến nhau thai. Để khỏe mạnh, mẹ bầu nên tập thể dục 30 phút mỗi ngày, 4 lần mỗi tuần. Mẹ nên lưu ý chọn các bài tập nhẹ nhàng, vừa sức như yoga, đi bộ, bơi lội nhé!
Thai giáo trong 3 tháng đầu bằng âm nhạc
Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng thai nhi có khả năng nhận biết và phản ứng với âm thanh từ thế giới bên ngoài. Vì vậy, khi cho bé nghe nhạc nhẹ nhàng, thai nhi có thể cảm nhận được âm thanh và nhận được những lợi ích kỳ diệu như:
- Giúp bé phát triển thính giác
- Thúc đẩy sự hình thành và phát triển kỹ năng ngôn ngữ sau này.
- Cải thiện giấc ngủ cho trẻ sau khi sinh.
- Tăng cường sự gắn kết tình cảm giữa mẹ và bé.
Một số câu hỏi thường gặp của mẹ bầu 3 tháng
Bên cạnh 28 điều kiêng kỵ khi mang thai 3 tháng đầu đã nêu trên thì dưới đây là một số câu hỏi mà các mẹ bầu 3 tháng thắc mắc nhiều nhất:
Mang thai 3 tháng đầu bị cảm cúm phải làm sao?
Khi mang thai 3 tháng đầu bị cảm cúm, mẹ bầu nên nghỉ ngơi, uống nhiều nước và bổ sung vitamin C từ trái cây tươi. Nếu triệu chứng không thuyên giảm, hãy liên hệ với bác sĩ để được tư vấn và điều trị an toàn.
Cần làm những xét nghiệm gì khi có thai 3 tháng đầu?
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu cần thực hiện các xét nghiệm sau:
- Xét nghiệm máu ( kiểm tra nhóm máu, tình trạng máu và bệnh truyền nhiễm)
- Đo độ mờ da gáy xác định nguy cơ rối loạn nhiễm sắc thể và phát hiện bệnh Down.
- Xét nghiệm nước tiểu để đo lường lượng protein từ đó chẩn đoán khả năng tiền sản giật ở thai phụ.
- Xét nghiệm đường huyết giúp phát hiện tình trạng tiểu đường thai kỳ.
- Siêu âm đầu dò giúp kiểm tra sự phát triển của thai và phát hiện tình trạng như thai ngoài tử cung.
Dấu hiệu thai phụ 3 tháng có nguy cơ sảy thai là gì?
Dấu hiệu cảnh báo nguy cơ sảy thai ở thai phụ trong 3 tháng đầu mà mẹ bầu cần đặc biệt lưu ý:
- Mất các triệu chứng mang thai như: buồn nôn, ngực căng,...
- Chảy máu bất thường với màu máu đỏ tươi.
- Đau bụng dưới và đau lưng.
- Chuột rút kèm chảy máu.
- Ra nhiều dịch nhờn âm đạo.
- Thử thai âm tính kèm theo dấu hiệu ra máu lốm đốm.
Khi nghi ngờ các dấu hiệu nguy cơ sảy thai trên, thai phụ cần ngay lập tức đến bệnh viện hoặc cơ sở y tế gần nhất để được kiểm tra và chăm sóc kịp thời.
Những loại trái cây nào nên hạn chế ăn khi mang thai 3 tháng đầu?
Trong 3 tháng đầu thai kỳ, mẹ bầu nên hạn chế một số loại trái cây như:
- Đu đủ xanh hoặc chưa chín hẳn chứa chất papain gây co thắt tử cung.
- Dứa có nhiều bromelain làm mềm tử cung, gây chuyển dạ sớm.
- Nhãn và vải có lượng đường cao, có thể dẫn đến nóng trong, chướng bụng, táo bón và tiểu đường thai kỳ nếu ăn nhiều.
- Táo mèo thúc đẩy tử cung co bóp, gây nguy cơ sảy thai và sinh non.
Những loại trái cây nằm trong nhóm 15+ thực phẩm bầu 3 tháng đầu kiêng ăn gì. Mẹ bầu có thể đọc thêm tại website Embecuame.com để biết thêm thông tin chi tiết nhé!
Ra máu kinh nguyệt trong 3 tháng đầu có sao không?
Hơn 30% mẹ bầu trong 3 tháng đầu thường trải qua hiện tượng ra máu báo. Nếu mẹ bầu gặp phải tình trạng ra máu mà không kèm theo đau bụng, lượng máu ít và kéo dài trong 1-2 ngày với màu sắc bình thường, thì đây là hiện tượng bình thường và không đáng lo ngại.
Trên đây là những điều kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai mà mỗi mẹ bầu cần nắm rõ. Mẹ hãy chú ý chăm sóc sức khoẻ thật tốt từ các thực phẩm lành mạnh, hoạt động nhẹ nhàng và lưu ý những kiêng kỵ trong 3 tháng đầu mang thai đã kể trên. Chúc mẹ có một thai kỳ suôn sẻ và khoẻ mạnh!
